Buổi trưa, có một thằng đàn em trong nghề báo gọi điện cho tôi, tâm sự, nhờ tư vấn…
Chuyện của thằng đàn em tôi
thực ra cũng chẳng có gì mới, là một câu chuyện cũ mà tôi đã ngộ ra từ 6 năm
trước và đã điên cuồng tìm cách giải quyết nó một cách dứt điểm: Phải làm gì để
sống nếu nghề báo không thể nuôi sống mình hoặc không còn làm báo nữa?
Đây là một câu hỏi mà rất
nhiều nhà báo đã phải tự vấn và đau đầu khi đột ngột hoặc từ từ lâm vào hoàn cảnh
này.
Có một thực tế không thể phủ
nhận là hiện nay đa phần các nhà báo đều lâm vào cảnh khó khăn về mặt kinh tế,
tài chính khi bước vào tuổi trung niên – trừ những nhà báo đang công tác tại những
tờ báo lớn - vì hầu hết những tòa soạn đều lâm vào cảnh “giật gấu vá vai”, “thiếu
trước hụt sau”… Và, những nhà báo sau khi bỏ nghề hoặc rời khỏi những tòa soạn
lớn mà họ từng phục vụ lâm vào hoàn cảnh éo le khá nhiều.
Để giải quyết vấn đề cơm áo gạo tiền trước mắt, có nhà báo thì bán… quán nhậu, mở quán cà phê; có người thì cố gắng bám nghề bằng mọi giá, chạy đôn chạy đáo kiếm “phi vụ”, hợp đồng quảng cáo… Nói chung là vất vả, làm những cái nghề thông thường ai cũng nghĩ ra, ai cũng làm, và tất nhiên là khả năng thành công trong mảnh “đất chật người đông” là rất khó!
Thằng đàn em của tôi tâm sự:
“Nó trả lương em có 10 triệu đồng / tháng thì làm sao sống? Còn giao em đứng
trưởng đại diện thì mỗi năm em phải nộp về tòa soạn 480 triệu đồng, lương em
thì được trả 20 triệu đồng / tháng… cũng không dễ. Khổ lắm anh ạ, em làm báo 30
năm rồi, bây giờ bỏ thì cũng tiếc!” Vâng, tiếc lắm, và bởi vì tiếc nên mới lâm
vào hoàn cảnh tiến thoái lưỡng nan!
Tôi đã từng là thủ trưởng một
cơ quan báo chí đại diện phía Nam, từng phải tìm đủ mọi cách để tự chủ về mặt
tài chính, thực hiện nghĩa vụ với cơ quan, nuôi sống đám “lính” của mình, còn bản
thân thì lãnh mức lương bèo bọt theo quy định của nhà nước, không đủ tiền ăn
sáng mỗi ngày, nếu mà hứng chí lên, đem tiền lương bao đám lính ăn nhậu thì chỉ
1 bữa là… hết sạch! Lúc đó, mọi tâm niệm của tôi đều chỉ tập trung vào việc làm
sao kiếm được cho thật nhiều tiền để nuôi quân, để phát triển tờ báo, để tự
nuôi bản thân và gia đình mình một cách đàng hoàng, không thiếu đói. Nhưng, kiếm
tiền không dễ, bao nhiêu cũng không đủ, bao nhiêu thứ phải chi phí, phải làm
sao cho đúng… Điên cái đầu!
Ngay từ thời cách đây gần chục
năm, tôi đã tự nhận ra một điều bất hợp lý là: Cơ quan do tôi làm thủ trưởng phải
tự chủ về tài chính, tuân theo quy luật thị trường, nhưng sản phẩm chúng tôi sản
xuất ra thì phải tuân theo quy định của nhà nước, không theo quy luật thị trường.
Như vậy, thì khả năng sản phẩm chúng tôi làm ra sẽ không bán được vì không phù
hợp với nhu cầu, mong muốn, thị hiếu… của người mua là rất cao. Vậy thì làm sao
sống? Nếu muốn sống, chỉ còn có 2 con đường mà tôi nhìn thấy trước mắt lúc đó:
Một là đi ăn cướp; hai là đi ăn mày! Cả hai cách, tôi đều không muốn, không
thích…
Trong một cuộc họp với lãnh
đạo của tôi, tôi cũng đã nêu bật ý này nhưng… không ai có một giải pháp khả thi
vì chẳng ai có đủ khả năng chịu trách nhiệm nếu làm sai quy định.
Tôi đã từng trằn trọc nhiều
đêm không ngủ, suy nghĩ về đời mình, nghề nghiệp của mình… Khi nghề báo đã
không thể nuôi sống bản thân tôi và gia đình một cách đàng hoàng, chân chính,
thì tôi có nên cố tìm đủ mọi cách để giữ nghề? Nếu đủ dũng khí, tuyệt tình bỏ
nghề, tôi sẽ phải làm gì để nuôi sống bản thân và gia đình mình? Không dễ để
đưa ra một quyết định dứt khoát và đủ dũng khí để dấn thân vào một con đường
mình chưa từng đi lúc ở tuổi trung niên…
Cuối cùng, tôi cũng quyết bỏ
nghề làm báo, đơn giản chỉ vì: Nếu còn lưu luyến thêm ngày nào thì bản thân
mình sẽ nguy hiểm, tàn tạ thêm ngày ấy. Bỏ nghề sớm được ngày nào thì mình sẽ
tăng thêm cơ hội, có thêm nhiều thời gian để làm quen với môi trường sống mới
ngày ấy.
Tôi đã từng là một nhà báo
có nhiều thành tích trong nghề, dứt bỏ những thành tựu cả một thời tuổi trẻ của
mình không dễ, nhưng cũng đành… Ngày 21/6 năm ấy, tôi nhắn tin cho những bạn bè
đồng nghiệp cũ của mình bằng một giọng điệu buồn bã, ảm đạm, sến súa mà tôi
chưa từng như thế bao giờ!
Bỏ nghề báo, lúc đó tôi chỉ
còn phải đối diện với một vấn đề: Làm gì để sống?
Tôi cũng từng thử mở quán, từng
thử buôn bán lặt vặt, tìm cơ hội ở những lĩnh vực mà mình đam mê… Nhưng, tất cả
những thứ tôi nhìn thấy thời điểm đó đều là những thứ dễ làm nhưng làm… không dễ,
quá nhiều người làm, quá nhiều người cạnh tranh, và như vậy thì khả năng tồn tại
của một kẻ không chuyên như tôi đã là một điều khó, chứ nói chi đến chuyện phát
triển.
Chẳng lẽ tôi sẽ ngồi chờ… chết
đói trong một căn nhà biệt thự rộng rãi, lộng lẫy, giá trị cao, để giữ “phong độ”
của một người từng thành đạt? Đương nhiên là không, tôi không phải là một kẻ thụ
động, mà là mẫu người của hành động, nhanh nhẹn, nhạy bén, can đảm, nếu không
nói là liều lĩnh.
Tôi đã làm điều mà rất nhiều
người không dám làm: Bán con mẹ nó cái nhà to mà tôi đã khổ công tích góp, dành
dụm cả đời đi để chơi một canh bạc lớn! Cầm được số tiền lớn (không phải ai
cũng có) trong tay, tôi chơi “tất tay” với cuộc đời mình. Nếu tôi quá dở, trở
thành một kẻ thua cuộc, tôi sẽ an bài tối đa cho vợ con rồi “đi chết đi!”,
không oán thán!. Còn nếu tôi thắng, cuộc đời của tôi và cả gia đình sẽ sang
trang mới, từ nay sẽ không còn phụ thuộc vào bất kỳ ai chỉ để tồn tại một cách
lay lắt giữa đời…
Thật may, tôi không thua,
tôi có một số vốn kiến thức và vốn sống, kinh nghiệm… phong phú thu thập được từ
thời còn cọ sát khắc nghiệt trong môi trường báo chí. Đó là một lợi thế đáng kể
bởi không phải ai cũng có cơ hội va chạm đủ mọi cấp độ, rèn luyện khả năng thực
chiến cao như tôi.
Bây giờ, tôi như các bạn đã
thấy. Tôi không giàu, nhưng cũng đủ để không cần ai giúp đỡ chỉ để tồn tại
trong cuộc đời này. Tôi tự trả lương cho chính mình, tự nuôi sống gia đình, định
hướng tương lai…
Thân gởi những đàn em của
tôi trong nghề báo, nếu có người nào đã, đang, hoặc sắp lâm vào hoàn cảnh tôi từng
trải qua: Hãy cứ mạnh dạn dấn bước trên con đường vô định như các bạn đã từng, và
cái các bạn cần trang bị cho mình trên con đường ấy cũng như hồi các bạn còn trẻ
là dũng khí, ý chí… cái gì cần buông bỏ, nên buông bỏ, đã đến lúc buông bỏ, thì
phải buông bỏ. Cái gì cần làm, nên làm, đến lúc làm, thì phải đủ dũng khi và
quyết đoán để làm.
Thật ra, bây giờ hành trang
các bạn đem theo trên đường đời có nhiều hơn hồi trẻ mà đôi khi các bạn không tự
nhận ra là: Các bạn có nhiều tiền, nhiều vốn sống, kinh nghiệm hơn hồi đó.
Vậy nhé, đừng sợ hãi, buồn
bã, “lăn tăn” nữa!
Hữu Phú (7/4/2021)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét